Η κρανιοεγκεφαλική κάκωση (ΚΕΚ) παρουσιάζει μια συνεχώς αυξανόμενη ποσοστιαία συχνότητα εμφάνισης και αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας παγκοσμίως με θνησιμότητα περίπου 15% στην περίοδο της εφηβείας (CDC, 2014). Ετησίως, περίπου 1,5- 2,5% των ατόμων ηλικίας έως 25 ετών παρουσιάζουν κρανιοεγκεφαλική κάκωση με ιδιαίτερα αυξημένα ποσοστά κατά την διάρκεια της εφηβείας (McKinlay et al, 2008).  

Συχνά αίτια είναι οι πτώσεις από ύψος, ατυχήματα κατά τη διάρκεια αθλημάτων που εμπεριέχουν σωματική επαφή,  ατυχήματα από οχήματα σε πεζούς, αλλά και άλλα τροχαία ατυχήματα, κυρίως με μοτοσυκλέτες από τη μη χρήση προστατευτικού κράνους (McKinlay et al, 2008).  

Ο τραυματισμός  της κεφαλής μπορεί να είναι ανοικτού (διαπεραστικό τραύμα) ή κλειστού τύπου (όχι διαπεραστικό τραύμα) και τα αποτελέσματα της κάκωσης ταξινομούνται σε ήπια, μέτρια ή σοβαρά. Η ταξινόμηση αυτή διαμορφώνεται σύμφωνα με κάποιες κλίμακες αξιολόγησης όπως είναι η Glasgow Coma Scale, η οποία αξιολογεί κάποιες ανταποκρίσεις αμέσως μετά τον τραυματισμό.

Ο έγκαιρος εντοπισμός της έκτασης της βλάβης του εγκεφάλου είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς τα αποτελέσματα μπορεί να έχουν αντίκτυπο στην φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού, με προβλήματα στην κινητικότητα, τις γνωστικές, αντιληπτικές και κοινωνικές του δεξιότητες (Carroll et al, 2004).

Περίπου 5%-10% των περιπτώσεων παρουσιάζουν σοβαρές και μέτριες κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις οι οποίες χρήζουν αποκατάσταση χρόνια από ιατρούς και θεραπευτές διαφόρων ειδικοτήτων, ανάλογα με την βλάβη. Σε τέτοιες περιπτώσεις η λειτουργικότητα και η συμμετοχή του παιδιού στο σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον χρήζουν προσαρμογής, προκειμένου να αξιοποιηθεί το μέγιστο δυναμικό του παιδιού. Από την άλλη το μεγαλύτερο ποσοστό των τραυματισμών της κεφαλής, περίπου το  80% αφορά ήπιες βλάβες ή αυτό που ονομάζουμε «διάσειση» (CDC, 2014) .

·         Ποια είναι τα σημεία και συμπτώματα μιας ήπιας βλάβης?

Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο χρόνος επαναφοράς συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 2 εβδομάδων έως 3 μήνες και η  αποκατάσταση συνήθως είναι πλήρης. Υπάρχουν βέβαια αναφορές που αναδεικνύουν κάποια παραμονή ήπιων γνωστικών δυσχερειών (Carroll et al, 2004). Ένας ήπιος τραυματισμός ωστόσο, αποτελεί υψηλό παράγοντα κινδύνου για μια πιο μακρόχρονη αποκατάσταση σε περίπτωση επανατραυματισμού της κεφαλής (CDC, 2014). 

Η λύση σε τέτοιες ήπιες περιπτώσεις έγκειται στην ξεκούραση και απόσυρση από δραστηριότητες και σχολείο για κάποιο διάστημα, ώστε να υπάρξει μια αυτόματη επαναδιόρθωση του εγκεφάλου και σε κάποιες περιπτώσεις χρήση φαρμακευτικής αγωγής για κάποιο διάστημα (CDC, 2014).

·         Οδηγίες πρόληψης από την Κρανιοεγκεφαλική κάκωση σε παιδιά και εφήβους

1.       Κατάλληλη τοποθέτηση και χρήση ζώνης ασφαλείας μέσα στο αυτοκίνητο

2.       Χρήση προστατευτικού κράνους κατά τη διάρκεια:

-          Ποδηλάτου, πατίνι, επιβίβασης σε μοτοσυκλέτας

-          Αθλημάτων που έχουν σωματική επαφή, όπως boxing ή άλλων αθλημάτων όπως το σκι

-          Ίππευσης αλόγου

3.       Χρήση κατάλληλου πατώματος (shock- absorbing) σε χώρους αθλημάτων και άλλων δραστηριοτήτων των παιδιών (CDC, 2014)

Αλεξάνδρα Λέπουρα

MSc, Φυσικοθεραπεύτρια

References:

1. Carroll L. J, Cassidy J.D, Peloso P. M, Borg J, Host H, Holm L, Paniak C AND Pepin M. (2004) Prognosis for mild traumatic brain injury results of the WHO collaborating center task force on mild traumatic brain injury, J Rehabil Med, 43(8), 84- 105.
2. McKinlay A., Grace R. C., Horwood L. J, Fergusson D. M, Ridder E. M and MacFarlane M.R (2008) Prevalence of traumatic brain injury among children, adolescents and young adults: Prospective evidence from a birth cohort, Brain Injury 22(2), 175-181.

Web refernces:

Centers for disease control and prevention (2014) [Online] Available from: https://www.cdc.gov/traumaticbraininjury/data/rates_deaths_byage.html