Αναπνευστική φυσικοθεραπεία στη Βρογχιολίτιδα σε βρέφη και παιδιά

Τι είναι η Βρογχιολίτιδα:

Η βρογχιολίτιδα είναι μία λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού που αφορά συνήθως παιδιά κάτω των 2 ετών και κυρίως κάτω των 12 μηνών. Στη βρογχιολίτιδα προσβάλλονται τα βρογχιόλια (αεραγωγοί που έχουν μικρή διαμέτρο), με αποτέλεσμα το οίδημα του τοιχώματος και οι αυξημένες εκκρίσεις να οδηγούν εύκολα σε απόφραξη τους και σε δυσκολία στην αναπνοή (σφύριγμα, βράσιμο και δύσπνοια).

Τα περισσότερα βρέφη δεν θα προβληματίσουν κατά τη διαδρομή μιας βρογχιολίτιδας, αλλά ένας μικρός αριθμός αυτών με ή χωρίς υπόστρωμα θα εμφανίσει βαρύτερη εικόνα έτσι ώστε να χρειαστεί ιατρική εκτίμηση ή και νοσηλεία.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για βαρύτερη νόσηση αποτελούν η προωρότητα, η επιβαρυμένη περιγεννητική περίοδος, η έκθεση στον καπνό του τσιγάρου και υποκείμενες παθήσεις όπως αλλεργία, καρδιακά νοσήματα, και ανοσοανεπάρκειες.

Η βρογχιολίτιδα είναι ιογενούς αιτιολογίας και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) είναι ο κύριος αλλά όχι ο μοναδικός ιός που ευθύνεται για τη νόσο.

Συμπτώματα:

Τα συμπτώματα είναι κοινά με εκείνα ενός κοινού κρυολογήματος.

ü  Ρινίτιδα

ü  Βήχα με ή χωρίς πυρετό

ü  Συχνά κακοδιαθεσία και μειωμένη όρεξη για σίτιση.

Προοδευτικά κάποια βρέφη θα εμφανίσουν συριγμό (σφύριγμα), βράσιμο ή δύσπνοια και άρνηση λήψης τροφής.  Η παρουσία παιδιάτρου και συγκεκριμένα παιδοπνευμονολόγου κρίνεται απαραίτητη για την ορθή αξιολόγηση και εκτίμηση του βρέφους για το αν πρέπει να νοσηλευτεί.

Ιατρική φροντίδα στο νοσηλευόμενο βρέφος:

Το υγροποιημένο οξυγόνο φαίνεται να βοηθά σε όσα βρέφη νοσηλεύονται σε νοσοκομείο με αναπνευστική δυσχέρεια, καθώς επίσης και η διατήρηση ανοικτών ανώτερων αεροφόρων οδών, με συχνές ρινοπλύσεις ή και αναρροφήσεις. Συχνά χορηγούνται βρογχοδιασταλτικά, κορτικοειδή και σπανιότερα αντιβιοτικά αν και με αμφίβολο αποτέλεσμα, καθώς ειδική θεραπεία δεν υπάρχει.

Αναπνευστική φυσικοθεραπεία:

Ο βασικός ρόλος του αναπνευστικού προγράμματος είναι η βελτίωση της βρογχικής παροχέτευση, η οποία ξεκινά άμεσα από την εισαγωγή του παιδιού στο νοσοκομείο, όπου και εφαρμόζεται καθημερινά από τον παιδοφυσικοθεραπευτή. Ο έλεγχος του  κορεσμού του οξυγόνου (SPO2) πριν, κατά τη διάρκεια και στο τέλος του αναπνευστικού προγράμματος κρίνεται απαραίτητο.

Η αναπνευστική φυσικοθεραπεία στην βρογχιολίτιδα περιλαμβάνει:

1.    Αξιολόγηση του  βρέφους, βάση διαγνωστικών δοκιμασιών και εξετάσεων του αναπνευστικού συστήματος σε συνεργασία πάντα με τον θεράπων παιδίατρο ή/και πνευμονολόγο.

2.    Έλεγχο αναπνευστικών κινήσεων

3.    Τοποθέτηση του βρέφους ή του παιδιού στις σωστές θέσεις

4.    Βρογχική παροχέτευση (ύγρανση, θέσεις παροχέτευσης, χειρισμούς, τεχνικές απόχρεμψης)

Το πρόγραμμα της αναπνευστικής φυσικοθεραπείας, θα πρέπει να εφαρμόζεται πριν τη σίτιση, ή ανάμεσα στα γεύματα,  λόγω αποφυγής παλινδρόμησης και εμέτου από το βρέφος. Η διάρκεια της φυσικοθεραπείας ποικίλει από τη συνεργασία του βρέφους, παρόλα αυτά δε πρέπει να ξεπερνά τα 20 λεπτά λόγω έντονης κόπωσης.

Παρακάτω δίνονται ενδεικτικές θέσεις παροχέτευσης  για βρέφη και παιδιά. Να επισημάνουμε, πως η κάθε θέση είναι για παροχέτευση διαφορετικών λοβών (τμημάτων του πνεύμονα), που σημαίνει πως θα πρέπει να  γίνεται μόνο με την καθοδήγηση του παιδοφυσικοθεραπευτή και όπου αυτή χρειάζεται.

Ø  Ενδεικτικές θέσεις σε παιδιά

Καθιστή θέση (εισπνοή & εκπνοή)   και μετά ακολουθούν τεχνικές απόχρεμψης* (δονήσεις και  ελαφριές πλήξεις - «κουπίτσες» ) κατά την εκπνοή και ζητάω από το παιδί να βήξει (στα πλαίσια που μπορεί να συνεργαστεί)

Εικόνα 2. Καθιστή θέση

Πλάγια αριστερά, σηκώνω το χέρι πάνω και μετά ακολουθούν  τεχνικές απόχρεμψης* (δονήσεις και  ελαφριές πλήξεις - «κουπίτσες» ) κατά την εκπνοή και ζητάω από το παιδί να βήξει (στα πλαίσια που μπορεί να συνεργαστεί)

Εικόνα 3. Πλάγια αριστερή (εφαρμόζεται αντίστοιχα και σε πλάγια δεξιά θέση

Μπρούμυτα (με τα χέρια του παιδιού πλάι ή πάνω από το κεφάλι), όπου κάνω τεχνικές απόχρεμψης* (δονήσεις και  ελαφριές πλήξεις - «κουπίτσες» ) κατά την εκπνοή και ζητάω από το παιδί να βήξει (στα πλαίσια που μπορεί να συνεργαστεί)

Εικόνα 4. Πρηνή θέση (Μπρούμυτα)

     * Οι τεχνικές απόχρεμψης εφαρμόζονται από τον παιδοφυσικοθεραπευτή, όπου και αν χρειάζεται, ο οποίος εκπαιδεύει και τους γονείς να τις ακολουθούν κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Η βρογχική παροχέτευση μπορεί επίσης να γίνει με τη χρήση ειδικών συσκευών, στηρίζεται στις αρχές της φυσιολογίας και πραγματοποιείται με τη χρήση δόνησης  και θετικής εκπνευστικής πίεσης κατά την εκπνοή με σκοπό την απομάκρυνση των εκκρίσεων.

Ενδεικτικές συσκευές:

1.    Εξασκητής εισπνοής

2.    Εξασκητής εκπνοής

Η χρήση και η επιλογή της κατάλληλης συσκευής θα πρέπει να γίνεται από τον παιδοφυσικοθεραπευτή βάση.

Αναπνευστική φυσικοθεραπεία στο σπίτι:

Μετά την έξοδο του βρέφους ή του παιδιού από το νοσοκομείο δίνονται οι κατάλληλες οδηγίες και συστάσεις στους γονείς με πρόγραμμα αναπνευστικής φυσικοθεραπείας, εξατομικευμένο πάντα βάση της εκάστοτε κατάστασης. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται  κατά τη διάρκεια της ημέρας, κυρίως πριν τη σίτιση λόγω αποφυγής παλινδρόμησης και εμέτου.

Προληπτικά μέτρα:

Προληπτικά για την αποφυγή της νόσησης από βρογχιολίτιδα εφαρμόζονται οι γενικοί κανόνες καθαριότητας (πλύσιμο χεριών) και η αποφυγή συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους. Η ανοσοποίηση έναντι της γρίπης εφαρμόζεται σε όλα τα βρέφη άνω των 6 μηνών. Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η αυστηρή αποφυγή έκθεσης του βρέφους στο καπνό.

Σε ειδικές ομάδες βρεφών χορηγείται επαναλαμβανόμενα πριν την αναμενόμενη ετήσια εμφάνιση των κρουσμάτων του RSV ειδικό αντίσωμα έναντι του ιού για την προστασία τους από βαριά νόσηση.

Αθανασία Λαΐου

Φυσικοθεραπεύτρια Παίδων, MSc

Email: a.laiou@hippotherapy.gr

Τηλ: 6972176572