ΠΡΩΙΜΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΙΠΠΑΣΙΑΣ

Η κύηση στον άνθρωπο διαρκεί 40 περίπου εβδομάδες. Πρόωρη γέννηση επέρχεται και θεωρείται πριν την 37η εβδομάδα της κυήσεως. Σύμφωνα με την πρόσφατη αρθρογραφία, θεωρείται ότι νεογνά με ηλικία κυήσεως 32 εβδομάδες, με βάρος πάνω από 1500 γρ. και χωρίς μεγάλα προβλήματα στην προγεννητική περίοδο, πρέπει να επιζούν χωρίς δυσκολία (Λαπατσάνης 1996). Παράλληλα είναι γνωστό, πως η αύξηση του εγκεφάλου γίνεται στην ενδομήτρια ζωή και συμπληρώνεται μέχρι την ηλικία των 24 μηνών της βρεφικής ζωής, οπότε και η ηλικία αυτή είναι είναι ιδιαίτερα κρίσιμη. Συγχρόνως, η μυελοποίηση συμπληρώνεται μέχρι την ηλικία των τριών χρονών, παρόλα αυτά η εγκατάσταση των νευρικών δενδρικών επαφών συνεχίζεται μέχρι την ηλικία των 5 χρονών (Λαπατσάνης 1996).

Η προωρότητα δεν παύει όμως να ελοχεύει και να προκαλεί κάποια πιθανά προβλήματα, όπως πιθανά προβλήματα στην διατροφή, υπερχολερυθριναιμία, αναπνευστικό σύνδρομο, λοιμώξεις, εγκεφαλική βλάβη, αναιμία, ανεπάρκεια βιταμινών και προβλήματα θερμοκρασίας (Λαπατσάνης 1996; Siebes et al., 2002). Ως εκ τούτου, θεωρείται απαραίτητο από τους επαγγελματίες της υγείας και κυρίως τους ειδικούς θεραπευτές να ξεκινούν άμεσα θεραπευτικά προγράμματα για την κατάλληλη διαχείρηση των δυνητικών προβλημάτων της προώρητας (WHO 2001). Σημαντικό κομμάτι, αυτής της αντιμετώπισης καταλαμβάνουν τα προγράμματα της Πρώιμης Παρέμβασης.

Τα προγράμματα Πρώιμης Παρέμβασης εξελίχθηκαν ως συγκεκριμένες θεραπευτικές πρακτικές από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 και αυτό συνδυάστηκε με τη λειτουργία παγκοσμίως ειδικών μονάδων εντατικής νοσηλείας νεογνών, από τις οποίες όλο και περισσότερα πολύ μικρού έως και πάρα πολύ μικρού βάρους πρόωρα νεογνά αντιμετωπίζονται καταλλήλως και καταφέρνουν να βγούν από τις μονάδες. Παρόλα αυτά, βιβλιογραφικές αναφορές υποστηρίζουν πως τα παιδιά αυτά βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για νευροαναπτυξιακές διαταραχές γενικά, συμπεριλαμβανομένης και της Εγκεφαλικής Παράλυσης (Law et al., 2003). Σημαντικό είναι να αναφέρουμε πως, με τον όρο «πρώιμη παρέμβαση» περιγράφονται τα αναπτυξιακά προγράμματα που ασχολούνται με παιδιά από τη στιγμή της γέννησής τους έως και τριών ετών, τα οποία έχουν αναπτυξιακές διαταραχές και ιδιαιτερότητες ή ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για μελλοντική εμφάνιση νευροαναπτυξιακών προβλημάτων. Βασικός στόχος των προγραμμάτων  αυτών είναι να ενθαρρύνουν τις ήδη υπάρχουσες δυνατότητες των πρόωρων παιδιών, να ελαχιστοποιούν την αναπτυξιακή καθυστέρηση, να αντιμετωπίζουν εγκατεστημένες δυσλειτουργίες και να προετοιμάζουν ψυχολογικά τους γονείς και το περιβάλλον.

Η Θεραπευτική Ιππασία αποτελεί κομμάτι της Πρώιμης Παρέμβασης, στηριζόμενη πάντα σε εξατομικευμένα αναπτυξιακά, θεραπευτικά και εκπαιδευτικά προγράμματα για τα παιδιά που χρήζουν πρώιμη παρέμβαση σε συνδυασμό με την κατάλληλη υποστήριξη και συμβουλευτική προς τους γονείς, αλλά και προς τα ίδια τα παιδιά. Ένα παιδί μπορεί να ενταχθεί σε πρόγραμμα Θεραπευτικής Ιππασίας από την ηλικία των 12 μηνών ή των 3 ετών και πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του θεράπων ιατρού. Όπου θεωρείται απαραίτητο, σχετικά με το πρόγραμμα της θεραπευτικής ιππασίας, υπάρχουν και οι εξειδικευμένοι θεραπευτές για να κάνουν back riding (ο θεραπευτής ανεβαίνει στο άλογο μαζί με το παιδί) για την επίτευξη του καλύτερου έλεγχου του κορμού και της κεφαλής πάνω στο άλογο.

Η Θεραπευτική Ιππασία στοχεύει στη βελτίωση και στην προαγωγή των κινητικών δεξιοτήτων του παιδιού. Επιπροσθέτως, προάγει τις κινητικοαισθητικές λειτουργίες και δεξιότητες, ενισχύει την κινητική και αισθητηριακή ανάπτυξη, υποστηρίζει το μυοσκελετικό και καρδιοπνευμονικό σύστημα και προετοιμάζει την ομαλή και αποτελεσματική προσαρμογή του παιδιού στο κοινωνικό περιβάλλον (Debuse et al., 2009). Επίσης, στοχεύει στην καλή λειτουργία του οικογενειακού περιβάλλοντος ως σύνολο γύρω από το παιδί. Με την επίδραση της Θεραπευτικής Ιππασίας σε πολλά συστήματα ταυτόχρονα όπως το αισθητικό, το μυϊκό, το σκελετικό, παρέχεται η δυνατότητα τροποποιήσεων και αναδιοργάνωσης του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος  και αυξάνεται η πιθανότητα να επιτευχθεί η μάθηση. Κατα αυτό τον τρόπο, τα κινητικά μοντέλα τα οποία αποκτήθηκαν επάνω στο άλογο  στη διάρκεια της Θεραπευτικής Ιππασίας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε άλλες κινητικές δραστηριότητες οι οποίες πραγματοποιούνται χωρίς άλογο (Sterba 2007).

Βασικός στόχος της θεραπευτικής ιππασίας είναι η εκπαίδευση και όχι η επανεκπαίδευση  που  γίνεται  στους  ενήλικες  ασθενείς. Για να επιτευχθούν όλα αυτά απαιτούνται ειδικές δεξιότητες και επιστημονική κατάρτιση.  Μελέτες αναφέρουν πως μία διεπιστημονική ομάδα που αποτελείται από εξειδικευμένους θεραπευτές όπως: (α) φυσικοθεραπευτές, (β) καθηγητές φυσικής και κινητικής αγωγής, (γ) λογοθεραπευτές, (δ) εργοθεραπευτές, (ε) ψυχολόγους (στ) και ιατρούς προάγει και εξασφαλίζει τα καλύτερα αποτελέσματα στοχεύοντας στην ποιότητα της θεραπείας (Law et al., 2003). Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι η άρτια καταρτισμένη θεραπευτική ομάδα μπορεί να εξασφαλίζει την πλήρωση όλων των προϋποθέσεων, όπως είναι η αξιολόγηση, το πρωτόκολλο θεραπείας, οι στόχοι θεραπείας και η επαναξιολόγηση, που απαιτούνται για τη βέλτιστη παροχή της θεραπείας. Οι ειδικοί θεραπευτές συνίσταται να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι στο να εκμεταλλεύονται αυτήν την ευεργετική κίνηση του αλόγου και παράλληλα να δημιουργούν μια σειρά χρήσιμων ερεθισμάτων μέσα από (α) τις ασκήσεις που εκτελούνται, (β) το περιβάλλον και (γ) την ίδια τη θεραπευτική ομάδα που συμμετέχει (κάθε παιδί ή ενήλικας που βρίσκεται πάνω στο άλογο συνοδεύεται απαραιτήτως από δύο ή τρεις εκπαιδευτές-θεραπευτές).

Αθανασία Λαΐου

Επιστημονική Υπεύθυνη Ε.Ε.Θ.Ι.Ι.Ε Εκάλης

Φυσικοθεραπεύτρια Παίδων, MSc

Instructor of TR & Hippotherapy

Email: info@hippotherapy.gr

Τηλ: 6972176572

Like Us: https://www.facebook.com/eethiie.ekalis

Follow Us: @Hippo_Ekali

Visit Us:  https://hippotherapy.gr/

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Λαπατσάνης Π.Δ (1996). Βασική Παιδιατρική.ιατρικές εκδόσεις Λίτσας

Debuse D, Gibb C, Chandler C (2009) Effects of hippotherapy on people with

cerebral palsy from the users’ perspective: A qualitative study. Physiotherapy Theory and Practice 25: 174-192

Law M., Hanna S., King G., Hurley P., King S., Kertoy M.: Rosenbaum P  Factors

affecting family-centred service delivery for children with disabilities. Child Care Health and Development 29: 357-366 (2003).

Siebes R.C., Wijnrocks L., Verneer.: (2002).A  Qualitative analysis of therapeutic

motor intervention programme for children with cerebral palsy: an update. Developmental  Medicine and Child Neuroly 44: 593-603

Sterba M.D.: (2007).  Does horseback riding therapy or therapist-directed

hippotherapy rehabilitate children with cerebral palsy? Developmental  Medicine and Child Neuroly 49: 68-73

World Health Organization 2001 International Classification of Functioning, Disability

and Health. (ICF) Geneva: World Health Organization