Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN

Ο ρόλος του λογοπεδικού στην προσχολική ηλικία

Τι είναι το σύνδρομο Ντάοουν;

Το σύνδρομο Down οφείλεται σε μια χρωμοσωμική ανωμαλία. Κάθε γεννητικό κύτταρο (γαμέτες) περιέχει 23 χρωμοσώματα. Οι γαμέτες είναι αποτέλεσμα μιας κυτταρικής διαίρεσης η οποία ονομάζεται μείωση. Τη στιγμή που το κύτταρο διενεργεί την πρώτη του διαίρεση το ζεύγος των χρωμοσωμάτων 21 δεν διαχωρίζεται: Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την ύπαρξη τριών και όχι δύο χρωμοσωμάτων 21 στο έμβρυο που θα προκύψει (Patterson 1997, Lanfranchi 2012).  Συγκεκριμένα ο ένας γονέας θα έχει δώσει το αδιαχώριστο ζεύγος 21 και ο άλλος το χρωμόσωμα 21 άρα συνολικά το κύτταρο του ατόμου θα αποτελείται από 47 χρωμοσώματα και όχι από 46 όπως κάθε φυσιολογικό κύτταρο(NDSS 2000, Osipova 2012).

Ποια η εικόνα ενός ατόμου με σύνδρομο Ντάουν;

Τα άτομα με σύνδρομο Down έχουν στρογγυλό πρόσωπο. Τα μάτια, η μύτη και τα αυτιά τους είναι μικρά. Παλιότερα πίστευαν πως η γλώσσα τους είναι μεγαλύτερη σε σύγκριση με τα τυπικά άτομα μιας κ αυτή προεξέχει σχεδόν πάντα από τη στοματική κοιλότητα. Όμως όπως αποδείχτηκε αργότερα μέσα από μελέτες η εντύπωση αυτή είναι λανθασμένη. Στην πραγματικότητα η κάτω γνάθος  είναι μικρότερη απ ότι συνηθίζεται και γι αυτό η γλώσσα δείχνει πιο μεγάλη (NDSS 2000, Patterson 1997).

Ο λαιμός τους είναι κοντός και πλατύς. Τα χέρια και τα πόδια τους είναι κοντά και χοντρά όπως και σε επέκταση τα δάχτυλά τους.

Υπάρχει μυϊκή υποτονία ενώ εμφανίζουν  ιδιαίτερη ελαστικότητα.

Η οδοντοστοιχία τους είναι αραιή και χωρίς σωστή στοίχιση, ενώ η μαλακή υπερώα τους είναι ανυψωμένη. Υπάρχουν προβλήματα όρασης ενώ οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού αλλά και του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος είναι συχνές (Leddy 1999, Patterson 1997).

Τα άτομα με σύνδρομο Down εμφανίζουν νοητική υστέρηση η οποία συνήθως κυμαίνεται από ελαφριά έως βαριά. Οι δυσκολίες τους τόσο στον εκφραστικό όσο και τον αντιληπτικό λόγο είναι έντονες. Το λεξιλόγιό τους είναι αρκετά περιορισμένο, υπάρχει δυσκολία στην κατανόηση των αφηρημένων εννοιών. Ενώ η οπτική και ακουστική τους μνήμη αποκλίνει του φυσιολογικού (Gammon 1997, Vianello ,Gathercole 2012).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εμφανίζει η μελέτη αναφορικά με τις κοινωνικές δεξιότητες των ατόμων του συνδρόμου. Από πολύ μικρή ηλικία αναπτύσσουν ιδιαίτερα κοινωνική συμπεριφορά, έχουν καλή αίσθηση του χιούμορ ενώ εμφανίζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις τέχνες (Bauminger 1998 ,Lanfranchi 2012).

Η Λογοθεραπεία και ο ρόλος του λογοπεδικού.

Τα παιδιά με σύνδρομο Down εμφανίζουν αργή εξέλιξη στους περισσότερους τομείς της ανάπτυξής τους, φαινόμενο που οφείλεται κυρίως στην μειωμένη νοητική αλλά και συναισθηματική τους κατάσταση.

Ο λόγος του αργεί να αναπτυχθεί και γι αυτό το λόγο όπως αναφέρθηκε και παραπάνω εντοπίζονται αρκετές δυσκολίες τόσο σε επίπεδο αντίληψης όσο και έκφρασης. Οι πρώτες τους λέξεις εμφανίζονται συνήθως μετά την ηλικία των 3,5 ετών ενώ ο λόγος τους αργεί να γίνει λειτουργικός(Gammon 1997, Kumin 1996).

Επιπλέον αρκετές φορές η υπερβολική κοινωνικότητά τους ,μπορεί να τα οδηγήσει σε ανάρμοστες συμπεριφορές. Δεν κατανοούν τη γλώσσα του σώματος ενώ πολλές φορές εμφανίζουν υπέρμετρο συναισθηματισμό (Bauminger 1998, Lanfranchi 2012).

Ο Λογοθεραπευτής καλείται να αξιολογήσει της ικανότητες του παιδιού και να οργανώσει ένα θεραπευτικό πλάνο το οποίο θα εμπεριέχει εμπλουτισμό του ενεργητικού και παθητικού λεξιλογίου, ενίσχυση της οπτικής και ακουστικής μνήμης, ανάπτυξη της ικανότητας στη συγκέντρωση καθώς επίσης και εκμάθηση βασικών κανόνων σωστής κοινωνικής συμπεριφοράς σε συνεργασία με τον εργοθεραπευτή και τον παιδοψυχολόγο (Vianello , Gathercole 2012).

Η παρέμβαση είναι καλό να ξεκινήσει από τα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης του παιδιού έτσι ώστε να τεθεί μια γερή βάση για την εξέλιξη των δεξιοτήτων του (Kumin 1996, Bauminger 1998).

Στις ηλικίες από 2,5 έως 4 οι συνεδρίες έχουν περισσότερο τη μορφή οργανωμένου παιχνιδιού έτσι ώστε το κίνητρο να είναι ισχυρό και το παιδί να αναπτύσσει θετικά συναισθήματα γύρω από την εκπαίδευση του(Kumin 1996). 

Καθώς το παιδί μεγαλώνει το πλαίσιο αλλάζει και οι δραστηριότητες παίρνουν μια πιο οργανωμένη μορφή η οποία πλέον μοιάζει περισσότερο με αυτή του σχολείου (Lanfranchi 2012).

Σε κάθε περίπτωση η έγκαιρη αλλά και έγκυρη θεραπευτική παρέμβαση μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να αποδώσει μιας και όχι μόνο το παιδί αλλά και οι γονείς εκπαιδεύονται κατάλληλα με σκοπό να μάθουν να αναγνωρίζουν τις δυσκολίες αλλά και τις ικανότητες του παιδιού τους.

Τζιάκου Ελένη –Λογοθεραπεύτρια

Bch of Science with Honours in Logopaedics

Queen Margaret University of Edinburgh

Κιν.6976855743

References

Carol Stoel Gammon( 1997) Phonological development in Down syndrome. Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews 3:10.1002/(SICI)1098-2779(1997)3:4<>1.0.CO;2-V, 300-306. 

Hassold TJ, Patterson D (eds.) (1999): Down Syndrome: A Promising Future,

Kasari, C., & Bauminger, N. (1998). Social and emotional development in children with mental retardation. In J. A. Burack, R. M. Hodapp, & E. Zigler (Eds.), Handbook of mental retardation and development (pp. 411-433). New York: Cambridge University Press.

Leddy, M. (1999). The biological bases of speech in people with Down syndrome. In J. F. Miller, M. Leddy, & L. A. Leavitt (Eds.), Improving the Communication of People with Down Syndrome (pp. 61-80). Baltimore: Paul H. Brookes.

Leila Ricci, Anna Osipova (2012) Vision for literacy: parents’ aspirations for readind in children with Down syndrome. British Journal of Special Education 123-129

Libby Kumin(1996) Speech and language skills in children with Down syndrome. Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews 2:10.1002/(SICI)1098-2779(1996)2:2<>1.0.CO;2-Z, 109-115.

NDSS (2000): Shaping the Vision for the 21st Century Survey. New York: National, Down Syndrome Society.

Robin Chapman (1997) Language development in children and adolescents with Down syndrome.Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews 3:10.1002/(SICI)1098-2779(1997)3:4<>1.0.CO;2-V, 307-312. 

S. Lanfranchi, A.Baddeley, S. Gathercole, R. Vianello (2012) Working memory in Down syndrome: is there a dual task deficit?. Journal of Intellectual Disability Research 56:10.1111/jir.2012.56.issue-2, 157-166.