Δυσκολίες στην ομιλία και στον λόγο σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας
2014-11-14 17:36Το παιδί στα πρώτα χρόνια της ανάπτυξής του είναι σα σφουγγάρι σε όλους τους τομείς γνωστικό-αντιληπτικό, κινητικό, λεκτικό-επικοινωνιακό, κοινωνικό, καθώς και στην αντίληψη συναισθημάτων. Για την ομαλή του ανάπτυξη χρειάζεται να λαμβάνει όσο περισσότερα ερεθίσματα (ακουστικά, οπτικά και αφής) από το κοινωνικό του περιβάλλον και του δικούς του ανθρώπους. Σημαντικό ζήτημα για την πετυχημένη ολοκλήρωσή του είναι να του παρέχεται η δυνατότητα να εμπλέκεται σε διάφορες δραστηριότητες εξερεύνησης του κόσμου στον οποίο μεγαλώνει και αργότερα θα πρέπει να ζει σαν ενήλικας.
Μια από τις σημαντικότερες λειτουργίες του ανθρώπου είναι αυτή της ομιλίας. Η δυνατότητα επικοινωνίας και ιδιαίτερα της λεκτικής, είναι η βάση για την ένταξή του στην κοινωνία των ανθρώπων. Η εξελικτική πορεία της ομιλίας – λόγου του παιδιού ολοκληρώνεται μέχρι την ηλικία των 6-7 ετών, κατά την οποία το παιδί πρέπει να έχει κατακτήσει τις βασικές δομές της ομιλίας, ώστε να μπορεί να εκφράζει τις βιολογικές του ανάγκες, τις επιθυμίες του, τα συναισθήματά του, τις ιδέες και τις απόψεις του.
Πολλά παιδιά, όμως, δεν λαμβάνουν όλη την θετική επίδραση από το περιβάλλον και τις συνθήκες ζωής τους, με αποτέλεσμα να χάνουν κάποια από τα βασικά εξελικτικά στάδια της ανάπτυξης της ομιλίας και του λόγου. Έτσι, όταν μπαίνουν στο νηπιαγωγείο και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, παρουσιάζουν τις παρακάτω δυσκολίες:
o Η ομιλία τους δεν γίνεται κατανοητή εύκολα από ανθρώπους στο κοινωνικό τους περιβάλλον.
o Δεν μπορούν να διατηρήσουν τη συγκέντρωση- προσοχή τους σε δραστηριότητες στο σχολείο και στο διάβασμα στο σπίτι.
o Παρουσιάζουν λανθασμένα πρότυπα στη σύνταξη και γραμματική των προτάσεων που εκφέρουν.
o Μιλούν πολύ γρήγορα, με αποτέλεσμα να επαναλαμβάνουν συλλαβές ή λέξεις , να επιμηκύνουν ήχους, να μην μπορούν να ξεκινήσουν μια λέξη.
o Συνομιλούν χωρίς να έχει συνοχή ο λόγος τους και οι σκέψεις τους.
o Δυσκολεύονται να αφηγηθούν ένα γεγονός που έζησαν ή τα νέα τους.
o Δεν μπορούν να κατανοήσουν μικρά κείμενα που διαβάζουν ή όσα ακούν.
o Δυσκολεύονται να βρουν την κατάλληλη λέξη για να εκφράσουν αυτό που θέλουν.
o Έχουν περιορισμένο παθητικό και εκφραστικό λεξιλόγιο αναφορικά με την ηλικία τους.
o Δυσκολεύονται στην ανάγνωση.
o Δυσκολεύονται στην μίμηση κινήσεων στοματικών και λαρυγγικών ύστερα από εντολή (π.χ. βήξε, βγάλε έξω τη γλώσσα), ενώ αυτές οι κινήσεις γίνονται ακούσια.
o Δυσκολεύονται να βάλουν σε σωστή σειρά τους ήχους και τις συλλαβές μιας λέξης και κάνουν μη σταθερά λάθη στις λέξεις (π.χ. «πατάκι» γίνεται «παπάκι», «αυτοκίνητο» γίνεται «πιπίνιτο».
o Αποφεύγουν να κάνουν παρέα με συνομήλικους και προτιμούν να παίζουν μόνα τους.
o Επαναλαμβάνουν τις ίδιες ρουτίνες (π.χ. βάζουν στη σειρά τα ζωάκια χωρίς να παίζουν με αυτά.
o Επαναλαμβάνουν όσα λέει κάποιος άλλος χωρίς να απαντά.
o Δυσκολεύονται στην αντιγραφή γραμμάτων και λέξεων.
o Δυσκολεύονται να διακρίνουν λέξεις που μοιάζουν οπτικά ή ακουστικά.
Πολλές συναισθηματικές διακυμάνσεις και ξεσπάσματα είναι αποτέλεσμα της δυσκολίας του παιδιού να επικοινωνήσει με τους συνανθρώπους του.
Οι παραπάνω δυσκολίες σχετίζονται με συγκεκριμένες διαταραχές:
o Φωνολογική Διαταραχή
o Αρθρωτική Διαταραχή
o Γλωσσική Καθυστέρηση (αργοπορία στην εξέλιξη του λόγου συγκριτικά με τους συνομηλίκους)
o ΔΕΠ-Υ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητας)
o Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή
o Δυσπραξία (δυσκολία στον κινητικό προγραμματισμό των εκούσιων μυϊκών κινήσεων) – Λεκτική Δυσπραξία και Στοματική Δυσπραξία
o Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (SLI)
o Πραγματολογική Γλωσσική Διαταραχή (δυσκολία να χρησιμοποιήσουν σωστά το λόγο ανάλογα με το πλαίσιο – περιβάλλον που βρίσκονται)
o Βαρηκοΐα
o Μαθησιακές δυσκολίες
o Τραυλισμός
Οι δυσκολίες αυτές χρειάζεται να διαγνωστούν έγκαιρα από τους ειδικούς, ώστε το παιδί να ενταχθεί άμεσα σε κατάλληλο θεραπευτικό πρόγραμμα για να έχει μια ομαλή ένταξη στο σχολείο και στο κοινωνικό σύνολο στη μετέπειτα ζωή του ως ενήλικας.
Βασιλική Γαβρά
Λογοθεραπεύτρια, MSc
Κίνητρο & Κίνηση. Λειτουργική Θεραπεία Παιδιού.
Πεντέλης 67, Μαρούσι, 15126
τηλ. 211 411 2610/ email: kinitrokaikinisi@gmail.com
—————
